تحقیقات نشان میدهد اغلب عوامل بیماریزایی دستگاه گوارش توسط مواد خوراکی و آشامیدنی آلوده به مواد مدفوعی منتقل میشوند بنابراین با رعایت بهداشت در دفع زبالهها و نابودی حیوانات موذی ، تهیه آب آشامیدنی بهداشتی ، شستشوی دستها و پخت کامل غذا، میتوان از میزان عفونتهای گوارشی کاست.
دکتر شاهین قاسمی ، متخصص بیماریهای عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفتگو با «جامجم» ، در این خصوص میافزاید: با توجه به این که بیماریهای عفونی (بیماریهای واگیر) میتوانند هر قسمت از بدن را درگیر کنند ، اعلام میکند: برخی از این بیماریها فصلی بوده و برخی دیگر در تمام طول سال قابل مشاهده است. مثلا عفونتهای ریوی (ذاتالریه) اغلب در فصول سرد سال رخ میدهند و عفونتهای مغزی (مننژیت) میتوانند در طول سال حادث شوند.
قابل ذکر است، یکی از عفونتهای فصل بهار، بیماریهای گوارشی و مسمومیتهاست که خود چندین نوع است. به گفته این پزشک متخصص، مسمومیتها میتوانند ناشی از حمله مستقیم میکروبها یا عملکرد آنها باشد که روده بزرگ یا کوچک را درگیر کند.دکتر قاسمی با اشاره به این که نحوه انتقال این بیماریها از طریق «دست» افراد به دیگری انتقال مییابد، حالت تهوع و گاهی استفراغ، دردهای دور ناف و اسهال را از علائم هشداردهنده عفونتهای دستگاه گوارش عنوان میکند.
عفونت در روده کوچک و بزرگ
اسهال با حجم زیاد، تب پایین و بدبویی اسهال از علائم عفونت در روده کوچک است که در این نوع عفونت، بدن عمدتا آب زیادی را از دست میدهد که بیماری وبا، نمونه بارز این نوع عفونت است.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اظهار این مطلب ، یادآور میشود ؛ ولی در عفونتهای روده بزرگ، تعداد دفعات اجابت مزاج زیاد و بالعکس عفونتهای روده کوچک ، حجم مسهل کم است و بیمار با تب بالا و درد در ناحیه مقعد به هنگام دفع ، مواجه است و ممکن است میکروب از راه دستگاه گوارش وارد خون شود و فرد دچار عفونت خونی شود و در صورت تداوم این روند، عوارض زیادی روی ارگانهای بدن از قبیل ریه و قلب میگذارد که گاهی جبرانناپذیر خواهد بود.
پیشگیری از عفونت گوارشی
عدم استفاده از غذاهای بینراهی (بخصوص سبزیجات)، اطمینان از سلامت آب شرب و استفاده از یخچالهای مسافرتی برای جلوگیری از فساد مواد غذایی، میتواند تاثیر بسزایی در این امر داشته باشد.
دکتر قاسمی با بیان این مطلب میافزاید: مسافران باید توجه داشته باشند که مواد گوشتی را نباید 2 ساعت بیشتر در خارج از یخچال نگه داشت، همچنین مصرف انواع سسها، تخممرغ، الویه به دلیل فساد زودهنگام، بسیار حائز اهمیت است.
وی درخصوص مصرف آب رودخانهها و... در بین راه، با توجه به زلالی و پاکی آنها، بدون استفاده از قرص کلر در 4 لیتر آب غیرقابل شرب خواهد بود به همین دلیل توصیه میشود برای پیشگیری از عفونتهای گوارشی، میتوان از آبهای معدنی با تاریخ انقضاء مشخص یا آبهای فریزر شده که خود آن را تهیه کردهایم، استفاده کرد.
این متخصص عفونی، مصرف آب رودها را یکی از دلایل انتقال عفونت «ژیاردیا» ذکر میکند که یکی از شایعترین علل اسهال مزمن است که طی آن سوءجذب رخ داده و بدن با اختلال رشد روبهرو میشود.
گفته میشود (ژیاردیا) انگلی موذی و بدون سر و صداست که مانع جذب مواد غذایی میشود ولی آنچه در این دسته از بیماریها وجود دارد این است که شخص پس از ابتلا به اسهال با نوشیدن آب حاوی نمک یا محلول (ORS) در یک پارچ آب، آب رفته از بدنش را بازگرداند و سریعا به پزشک مراجعه کند.
کودکان و افراد مسن در خطر
سنین خردسالی یا میانسالی را میتوان از پرمخاطرهترین سنین بیماریهای عفونی ذکر کرد چرا که در این سنین بیشتر وزن کودک را آب تشکیل میدهد، شیوع «اسهال» میتواند حجم گستردهای از آب بدن وی را کاهش دهد و وی را دچار عوارض متعددی کند ، از سویی دیگر افراد مسن و میانسال به دلیل ابتلا به انواع بیماریهای قلبی ، دیابت و... بشدت مستعد این هستند که هنگام کمبود آب ، دچار افت هوشیاری و به هم خوردن بالانس ارگانهای داخلی شوند.
دکتر قاسمی با بیان این مطلب، یادآور میشود: کاهش سطح هوشیاری، کاهش حجم ادرار ، خوابآلودگی چشمها و جمع شدن پوست بدن و برگشت کند آن ، بویژه در کودکان میتواند از علائم هشداردهندهای در این خصوص باشد که خوددرمانی و استفاده از محلول ORS بیفایده است و شخص را باید هر چه سریعتر به بیمارستان رساند.
وی میافزاید: هیچگاه افراد نباید از کنسروهای تاریخ گذشته و ورم کرده استفاده کنند و قبل از مصرف، 15 دقیقه جوشاندن آن ضروری است.